Güncel bilimsel araştırmalar, yeşil çay takviyesinin vücut ağırlığı, BMI ve bel çevresi ölçülerinde istatistiksel olarak anlamlı, ancak genellikle sınırlı azalmalar sağladığını göstermektedir. Bu bulgular, yeşil çayın kilo yönetimi stratejilerindeki potansiyel destekleyici rolü açısından önem taşımaktadır. Bu makalede, yeşil çayın kilo kaybı üzerindeki etkileri, biyokimyasal mekanizmaları ve diyetetik uygulamalara yansımaları güncel literatür ışığında değerlendirilecektir.
Biyokimyasal Özellikler ve Metabolizma
Yeşil çayın vücut ağırlığı üzerindeki etkileri, özellikle Kateşinler (Epigallokateşin Gallat - EGCG) ve Kafein gibi biyoaktif bileşenlere atfedilmektedir. Bu bileşenler, enerji harcamasını ve yağ oksidasyonunu artırarak, aynı zamanda yağ emilimini azaltarak metabolizma üzerinde olumlu etkiler gösterebilmektedir. Bununla birlikte bireysel yanıtlar genetik faktörler, alışılmış kafein alımı, etnik köken ve bağırsak mikrobiyota farklılıkları gibi çeşitli moderatörlerden etkilenebilmektedir. Bu durum, yeşil çayın etkinliğinin bireyler arasında değişkenlik göstermesine neden olmaktadır.
Sağlık Üzerindeki Etkileri
Çok sayıda meta-analiz ve sistematik derleme, yeşil çay takviyesinin vücut ağırlığı, BMI, bel çevresi ve vücut yağ yüzdesinde istatistiksel olarak anlamlı düşüşlere yol açtığını ortaya koymaktadır. Ancak, ortalama ağırlık kaybı genellikle sınırlı düzeyde kalmakta, haftalar ila aylar süren çalışmalarda tipik olarak 2 kg'ın altında seyretmektedir. Bazı araştırmalar, daha yüksek dozlarda veya belirli popülasyonlarda bir miktar daha büyük etkiler rapor etse de, genel klinik etki sınırlı olarak değerlendirilmektedir. Bu bulgular, yeşil çayın kilo kaybına yardımcı olabileceğini, ancak bu etkinin tek başına klinik olarak önemli bir strateji oluşturmadığını göstermektedir.
Etkinlik ve Güvenlik Profili
Yeşil çay takviyeleri genel olarak iyi tolere edilmektedir; çalışmaların çoğu sadece hafif ila orta şiddette yan etkiler bildirmektedir. Nadir görülen ciddi advers olaylar rapor edilmiş olsa da, bunların yeşil çay tüketimiyle açık bir bağlantısı bulunmamaktadır. Etkinlik açısından, yeşil çayın sağlıklı bir diyet ve düzenli fiziksel aktivite ile birleştirilmesi, kilo yönetimi sonuçlarını artırabileceğine dair kanıtlar mevcuttur. Bu sinerjik yaklaşım, yeşil çayın potansiyel faydalarını maksimize etme noktasında önemli bir strateji olarak öne çıkmaktadır.
Diyetetik Uygulamalar
Yeşil çay, vücut ağırlığı yönetiminde destekleyici bir rol oynayabilmekle birlikte, birincil kilo kaybı stratejisi olarak ele alınmamalıdır. Faydaları genellikle küçük ölçekli olup, bireyler arasında önemli farklılıklar göstermektedir. Diyetisyenler, danışanlarına yeşil çayı, dengeli bir beslenme düzeni ve düzenli egzersiz içeren kapsamlı yaşam tarzı değişikliklerinin bir parçası olarak önerebilirler. Bireyselleştirilmiş değerlendirme ve takip, yeşil çayın diyetetik uygulamalara entegrasyonunda kritik öneme sahiptir.
Kaynaklar
Chen I, Liu C, Chiu J, Hsu C. Therapeutic effect of high-dose green tea extract on weight reduction: A randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Clinical nutrition. 2016;35(3):592-9. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2015.05.003
Dehzad M, Ghalandari H, Fahimzad F, Maghsoudi Z, Makhtoomi M, Nouri M, Askarpour M. Effects of green tea supplementation on obesity indices and adipokines in adults: a grade-assessed systematic review and dose-response meta-analysis of randomised controlled trials. International Journal of Food Sciences and Nutrition. 2025;76:340-369. https://doi.org/10.1080/09637486.2025.2496400
Hursel R, Viechtbauer W, Westerterp-Plantenga M. The effects of green tea on weight loss and weight maintenance: a meta-analysis. International Journal of Obesity. 2009;33:956-961. https://doi.org/10.1038/ijo.2009.135
Janssens P, Hursel R, Westerterp-Plantenga M. Nutraceuticals for body-weight management: The role of green tea catechins. Physiology & Behavior. 2016;162:83-87. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2016.01.044
Jayedi A, Norouziasl R, Aletaha A, Mirrafiei A, Soltani A, Shab-Bidar S. Comparative effects of tea and coffee drinking on body weight in adults: a systematic review and network meta-analysis of randomised trials. British Journal of Nutrition. 2024;132:1245-1254. https://doi.org/10.1017/S0007114524001867
Jurgens T, Whelan A, Killian L, Doucette S, Kirk S, Foy E. Green tea for weight loss and weight maintenance in overweight or obese adults. The Cochrane database of systematic reviews. 2012;12:CD008650. https://doi.org/10.1002/14651858.CD008650.pub2
Lin Y, Shi D, Su B, Wei J, Găman M, Macit M, Nascimento I, Guimarães N. The effect of green tea supplementation on obesity: A systematic review and dose–response meta‐analysis of randomized controlled trials. Phytotherapy Research. 2020;34:2459-2470. https://doi.org/10.1002/ptr.6697
Ptak A, Szyc M. Impact of Green Tea Consumption and Its Extracts on Fat Reduction and Weight Loss. Quality in Sport. 2024. https://doi.org/10.12775/qs.2024.31.55897
Rothenberg D, Zhou C, Zhang L. A Review on the Weight-Loss Effects of Oxidized Tea Polyphenols. Molecules : A Journal of Synthetic Chemistry and Natural Product Chemistry. 2018;23. https://doi.org/10.3390/molecules23051176
Suzuki T, Pervin M, Goto S, Isemura M, Nakamura Y. Beneficial Effects of Tea and the Green Tea Catechin Epigallocatechin-3-gallate on Obesity. Molecules. 2016;21. https://doi.org/10.3390/molecules21101305
Westerterp-Plantenga M. Green tea catechins, caffeine and body-weight regulation. Physiology & Behavior. 2010;100:42-46. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2010.02.005
Xu X, Zhao C, Li B, Tang G, Shang A, Gan R, Feng Y, Li H. Effects and mechanisms of tea on obesity. Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 2021;63:3716-3733. https://doi.org/10.1080/10408398.2021.1992748
Yang C, Zhang J, Zhang L, Huang J. Mechanisms of body weight reduction and metabolic syndrome alleviation by tea. Molecular nutrition & food research. 2016;60(1):160-74. https://doi.org/10.1002/mnfr.201500428
